Ölüme bağlı tasarruf
Miras sözleşmesi nedir. Miras bırakacak malı olan bir kişinin ölümünden sonra mal varlığının kanunda öngörülen kurallara göre paylaştırılmasını istememesi durumunda; ölümünden önce, mirasına uygulanacak paylaştırma kurallarını kendisinin belirlemesine ölüme bağlı tasarruf denilmektedir. Kısaca miras bırakanın ölümüne bağlı olarak verdiği emirlerine ölüme bağlı tasarruf denir. Medeni kanunda yer alan düzenlemelere göre ölüme bağlı tasarrufların belli şekillere göre yapılmasını kabul etmektedir. Aksi halde miras bırakanın arzuları yerine gelmemekte veya mirasçılar tarafından iptal edilebilmektedir. Miras bırakanın ölümüne bağlı tasarruflarını iki türde yapabilmektedir. Bunlar miras sözleşmesi ve vasiyetname olarak belirtilmektedir.
Miras bırakan, ölümüne bağlı tasarruflarını iki şekilde yapabilir. Bunlar miras sözleşmesi ve vasiyetnamedir.
Miras Sözleşmesi
Miras sözleşmesi yukarıda anlatıldığı şekliyle vasiyetnameden farklı olarak resmi şekilde ve karşılıklı yapılabilen ölüme bağlı bir tasarruf olarak yer almaktadır. Mirastan feragat yalnızca miras sözleşmesi ile yapılabilmektedir. Miras sözleşmesinde tek taraflı olarak dönülememektedir. Tarafların anlaşarak sona erdirebileceği bir sözleşmedir. Miras sözleşmesinden çıkarma sebeplerinin varlığı, karşılığının yerine getirilmemesi veya miras bırakanın sözleşmeye aykırı davranması nedeniyle tek taraflı iradeyle dönülmesi mümkün bulunmaktadır.
Mirasın, Mirasçılara Geçme Zamanı
Miras malı, miras bırakanın ölümü itibariyle herhangi bir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden mirasçılara kalmaktadır. Mirasçılar ve tereke ölüm anında belirlenmektedir. Ölüm zamanının belirlenmesi mirasçıların belirlenmesi bakımından oldukça önemlidir. Bir miras bırakının ölümünün hemen ardından eşinin ölmesi durumunda miras önce eşine geçecektir. Eşinden onun mirasçılarına geçecektir. Mirasçılar miras bırakanın ayni haklarını, alacaklarını, diğer mal varlığı haklarını, taşınır ve taşınmazlar üzerindeki zilyetliklerini doğrudan doğruya kazanmaktadırlar.
Miras sözleşmesi dışında miras bırakanın borçlarından, kişisel olarak sorumlu olmaktadırlar. Atanmış mirasçılar da mirası, miras bırakanın ölümü ile kazanmaktadırlar. Yasal mirasçılar, atanmış mirasçılara düşen mirası onlara zilyetlik hükümleri uyarınca teslim etmekte yükümlüdürler. Miras mal varlığının tamamı için miras bırakanın yerleşim yerinde açılmaktadır. Miras bırakanın tasarruflarının iptali veya tenkisi mirasın paylaştırılması ve miras sebebiyle istihkak davaları bu yerlerim yeri mahkemesinde görülmektedir.
Mirasçı olabilmenin şartları nelerdir.
Miras sözleşmesine göre; Mirasçı olabilmek için: sağ olmak hak ehliyetine sahip olmak ve mirastan yoksun bırakılmamış olmak gereklidir. Anne rahmine düşen cenin ise ancak sağ doğmak şartıyla mirasçı olabilmektedir. Ölü doğmuş olan çocuğun mirasçı olması mümkün değildir. Bu nedenle mirasçılar arasında cenin bulunması mirasın paylaştırılmasında bekletici mesele olarak görülmektedir.
Mirastan yoksunluk
Mirastan yoksunluk, miras bırakan kişinin terekesinde mirasçı veya vasiyet alacaklısı olarak hakkı bulunmaması anlamına gelmektedir. Mirastan yoksunluk sebepleri kanunda belirtilmiştir. Ancak kanunda belirtilen hallerin varlığı halinde mirastan yoksunluk söz konusu olabilmektedir. Mirastan yoksunluk, yalnız yoksun olanı etkiler. Mirastan yoksun olanın alt soyu, miras bırakandan önce ölen kimsenin alt soyu gibi mirasçısı olmaktadır. Mirasçı olamayacak kişiler ve ölüme bağlı olarak tasarruf talebinde bulunmayacak kişiler şunlardır.
Miras bırakanı kasten ve hukuka aykırı olarak öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenler, Miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarruf yapmasını veya böyle bir tasarruftan dönmesini aldatma, zorlama veya korkutma yoluyla sağlayanlar ve engelleyenler, Miras bırakanın artık yeniden yapamayacağı bir durumda ve zamanda ölüme bağlı bir tasarrufu kasten ve hukuka aykırı olarak ortadan kaldıranlar veya bozanlarda mirastan yoksunluk kendiliğinden hüküm ifade etmektedir. Yoksunluk hallerinin varlığı halinde mirasçı veya vasiyet alacaklısı sıfatını kazanamamaktadırlar. Mirastan yoksunluk sadece miras bırakanın affıyla ortadan kalkmaktadır.
Mirasçılıktan çıkarma
İlgili kanuna göre, birtakım şartların varlığının tespiti halinde mirasçılıktan çıkarma sağlanabilmektedir. Miras bırakana saklı paylı mirasçıları mirastan uzaklaştırma hakkı tanımıştır. Miras bırakan ölüme bağlı bir tasarrufla saklı paylı mirasçılarını mirastan çıkarabilmektedir. Peki nedir mirasçıları mirastan çıkarmanın şartları:
Mirasçı, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi durumunda, mirasçı miras bırakana veya aile üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmediği takdirde mirasından çıkarabilmektedir.
Mirasçılıktan çıkarmanın yapılma şekli
Mirasçılıktan çıkarma işlemi vasiyetname ile yapılmaktadır. Mirasçılıktan çıkarmanın geçerli olabilmesi için çıkarmanın sebeplerinin vasiyetnamede gösterilmiş olmasına bağlıdır. Genel ifadelerle mirasçılıktan çıkarma yeterli bulunmamaktadır. Mirasçılıktan çıkarmanın yapılma şeklinde sebeplerinin gösterilmemesi veya sebebin yeterli bulunmaması halinde, saklı paylı mirasçı tarafından tenkis davası açılarak payının istenmesini sağlayabilmektedir. Mirasçılıktan çıkarmanın yapılma şekli vasiyetname ile yapıldığından, iptal davası şartları olgunlaştığında veya bulunduğunda iptal davası da açılabilmektedir. Ayrıca, miras bırakanın mirasçılıktan çıkarma sebeplerinde hataya düşmesi halinde de yine iptal davası söz konusu olabilmektedir.
Mirasçılıktan çıkarılan kişi miras payı alamamaktadır. Tenkis davası açamamaktadır. Miras bırakan, çıkardığının miras payında tasarrufta bulunmadıysa miras payı çıkarılanın yerini alan mirasçılara geçmektedir.
